16. Wzmacnianie w mnemotechnice

Istnieją w mnemotechnice sposoby wzmacniania (reinforcing) wspomnień, tzn. pozwalające tak konstruować pośrednik mnemoniczny, by mieć większą pewność, że jego najważniejsze informacje zostaną zapamiętane. Nie spotkałem się jednak z jakimkolwiek ich teoretycznym omówieniem lub choćby wyliczeniem. 

Wzmacnianie może się odbywać przez:

1) zwielokrotnienie pośredników mnemonicznych, czyli po prostu przez użycie kilku metod mnemonicznych osobno;

2) zastosowanie kilku różnych metod mnemonicznych w jednym pośredniku mnemonicznym, czyli użycie złożonej metody memotechnicznej;

3) kilkukrotne użycie tej samej metody mnemonicznej w jednym pośredniku.

Przykłady:

KILKA POŚREDNIKÓW

Chcę zapamiętać angielskie słowo frolic (‘igraszki; baraszkować, igrać’). Mogę stworzyć słowo zastępcze „troll” [metoda słów zastępczych] i zapamiętać (np. przez powtarzanie) skojarzenia „troll ‒ igraszki”. Pierwszym pośrednikiem będzie słowo zastępcze „troll”.

Mogę również skojarzyć [metoda odnajdywania podobieństw] ang. frolic z nazwą karmy dla psów (nie jestem teraz pewien, czy taka karma istniała i czy tak się zapisywało jej nazwę, ale to nieistotne ‒ wykorzystuję to skojarzenie, które mam). Mogę tutaj znów przez powtarzanie zapamiętać skojarzenie „karma dla psów ‒ igraszki”.

KILKA METOD W POŚREDNIKU

Kilka metod w 1. pośredniku: łączę słowo zastępcze troll [metoda słów zastępczych] z wyobrażeniem [metoda wyobrażeń] i ze znaczeniem, np. widzę w wyobraźni trolle igrające ludzkimi kośćmi (kto czytał „Hobbita”, ten pamięta zabawną scenę z trollami).

Kilka metod w 2. pośredniku: kojarzę [metoda odnajdywania podobieństw] ang. frolic z nazwą karmy dla psów. Próbuję uzasadnić [metoda quasi-reguł] wybór takiej nazwy dla karmy, np. tak: każdy pies po otrzymaniu karmy będzie miał ochotę na igraszki, będzie wesoły i skłonny do baraszkowania, pokaż psu karmę „frolic”, a od razu zacznie baraszkować.

JEDNA METODA WIELOKROTNIE

Wykorzystajmy jeszcze raz przykład frolic ‒ oprócz słowa zastępczego „troll” wymyślam inne: „frędzel”, „wrotki”. Mogę ‒ znów przez powtarzanie ‒ zapamiętać skojarzenia „troll ‒ frędzle ‒ wrotki ‒ igraszki”.

W metodzie łańcucha skojarzeń stosuje się często dodatkowe wyobrażenia [metoda wyobrażeń] odnośnie do 1. elementu łańcucha. Ma to ułatwić zapamiętanie tego pierwszego elementu, który jest najważniejszy, ponieważ bez niego trudno będzie odtworzyć cały łańcuch. Wzmacnianie metodą wyobrażeń może polegać na wyobrażaniu sobie, iż np. pierwszy element pojawia się w ogromnej ilości przez uczącym się, wyrasta z niego, wychodzi z niego (por. filmowy motyw obcego lub innych pozaziemskich istot), wyrasta lub wychodzi z dobrze znanego miejsca (łóżko, telewizor, własna sypialnia) lub innej, bliskiej osoby.

Jeśli pierwszy element jest na przykład listą składników z przepisu kulinarnego, logicznym sposobem wzmocnienia 1. elementu będzie powiązanie go (jakimkolwiek sposobem) z tym daniem, którego przepis dotyczy.

Nietrudno się domyślić, iż im więcej sposobów wzmacniania użyjemy, tym większe będzie prawdopodobieństwo zapamiętania pośrednika mnemoniczego, a szczególnie tych informacji w nim zawartych, które pozwalają odtworzyć materiał nauczania. Warto jednak wiedzieć, jakie mamy sposoby wzmacniania.